‘Het verdriet van de engelen’, een roman van Jón Kalman Stefánsson houd ik vast in mijn handen.
‘Het verdriet van de engelen?’ hoor ik mijn overbuurvrouw in de treincoupé vragen. Ik kijk in een paar grote bruine ogen. ‘Mooi boek?’
Even later vertel ik honderduit over dit wonderschone, poëtische boek. Over de barre tocht die de hoofdpersoon, een jongen nog, maakt in het hoge noorden van Europa. De schrijver Stefánsson is geboren in IJsland. Veel kans dus dat het zich daar afspeelt. Het is een gebied waar de winters lang zijn en de lente en de zomer samen maar drie maanden duren. Met de postbode Jens gaat de jongen op pad in zware omstandigheden en met de constante dreiging van ijskoude storm en dichte mist. De reis wordt voor beiden een fysieke en mentale uitdaging.
Jens en de jongen zijn tegenpolen. De man is zwijgzaam en de jongen hecht juist waarde aan de kracht van de woorden. Toch komen ze, gedwongen door de omstandigheden waarin zij hun tocht maken, dichter bij elkaar en proberen een manier te vinden om te overleven.
‘Ergens in de dichte sneeuwval en de vorst begon het avond te worden en de duisternis van april dringt tussen de sneeuwvlokken door die zich op de man en zijn twee paarden ophopen. Alles is wit door sneeuw en rijp en toch is de lente in aantocht.’ lees ik voor.
Dan kijken we allebei naar buiten naar een zonovergoten groen landschap. ‘Mag ik?’ vraagt mijn reisgenoot. ‘Natuurlijk,’ zeg ik en leg mijn exemplaar in haar uitgestoken handen. Begerig leest ze de achterflap en laat de vele bladzijden traag door haar handen gaan.
Dit boek maakt deel uit van een trilogie. Het wordt vooraf gegaan door ‘Hemel en Hel’ en het boek ‘Het hart van de mens’ is het laatste deel van de serie. Al lezend ervaar ik dat de schrijver in ‘Het verdriet van de engelen’ soms personages zonder veel toelichting opneemt in zijn verhaal. Stefánsson gaat er vermoedelijk vanuit dat ik het eerste boek van de trilogie al heb gelezen. Mij heeft het niet gestoord.
Belangrijke thema’s in Stefánssons romans zijn tijd, ruimte, leven en dood. Eenzaamheid speelt ook een grote rol want er is zelden echt contact tussen de twee mannen. De titel is een vergelijking met de vallende sneeuw in het begin van het boek en met een gebeurtenis aan het slot van dit tweede deel.
Nelleke
Mijn reactie na het lezen van de leestip: Het verdriet van de engelen
De titel deed me denken aan een boek met een spirituele inslag en ik zocht tijdens het lezen naar de engelen die op de zware momenten van de personages een helpende hand konden bieden. Was het de schim, die de verdwaalde jongen terug naar zijn metgezel voerde? Of waren ze de hele barre tocht aan hun zijde?
De stijl van schrijven overviel me en het begin van het boek was een worsteling. Ik had het eerste deel van de trilogie ook moeten lezen, bedacht ik me steeds.
Toch werd ik langzaam gegrepen door het verhaal. Ik begon te wennen aan de schrijfstijl. De beschrijvingen van de vreselijke weersomstandigheden, de ploeteringen door de martelende kou en de gevoelens van de hoofdpersonen gingen in mijn hoofd zitten en het leek alsof ik meestrompelde door de ijzige sneeuw.
‘Het verdriet van de engelen’ is een boek waarvan de inhoud me zal bijblijven.
Willemien van de Ven